Filmy film czarno-biały, tajemnica, na podstawie powieści

Do małego miasteczka przyjeżdża młody pracownik muzeum – Tomasz, dysponujący pokracznym, ale nader sprawnym samochodem. Został ściągnięty przez prowadzącego wykopaliska profesora Opałkę. Ponoć w okolicy znajdują się skarby byłego dziedzica. Tomasz poszukuje ich na własną rękę, ale śledzony jest przez asystentkę Opałki, zwaną „Zaliczką”. Wraz z trójką harcerzy wpada na trop szajki usiłującej zagarnąć zbiory, wyjaśnia przyczyny śmierci zaufanego przyjaciela dziedzica-Kolasy.

Podczas Drugiej Wojny Światowej dwóch amerykańskich pilotów - Lucky Finder (Mike Connors) i Hank Wilson (Robert Redford) zostaje zestrzelonych nad terytorium Niemiec. Lądują na spadochronach w małym miasteczku gdzie znajdują schronienie u pana Flicka (Alec Guinness) - samotnego staruszka, któremu bardzo odpowiada ich towarzystwo. Sytuacja komplikuje się kiedy wojna dobiega końca a pan Flick wcale nie zamierza rozstać się z nowymi znajomymi.

Poetycka interpretacja powieści skandynawskiego pisarza Tarjei Vesaasa „Ptaki”. Mateusz przez otoczenie uważany jest za nie całkiem normalnego. Powoduje to jego nadwrażliwość, wręcz dziecięca naiwność. Mieszka z siostrą w chacie położonej na odludziu wśród lasów i jezior. Żyje w symbiozie z naturą i umie odczytywać jej sygnały. Kiedy zbliża się nieszczęście, przyroda, z którą pozostaje w wielkiej harmonii, daje mu o tym znać… Gdy siostra spotyka mężczyznę, którego sprowadza do ich wspólnego domu, Mateusz czuje się niepotrzebny i osamotniony…

Rok 1943, tuż przed Wigilią Bożego Narodzenia. W prowincjonalnym miasteczku gdzieś na wschodzie Polski ślusarz ZYGMUNT KORSAK (Józef Duriasz), lokator kamienicy należącej do rodziny Piekarczyków, ukrywa w tajemnicy przed sąsiadami Żyda, który uciekł z getta. Korsak współpracuje z partyzantami działającymi w okolicy. Ma im dostarczyć broń. Tymczasem Niemcy ogłaszają w miasteczku stan wyjątkowy, tzw. szperę. Kordon niemieckiej żandarmerii otacza miejscowość… Żandarmi zamykają drogi i zaczynają przeszukiwać kolejne zabudowania. Nikomu nie wolno opuścić domu. Osobom, które udzielają schronienia Żydom lub dostarczają im jedzenie, grozi śmierć. Wtedy właśnie mieszkańcy kamienicy Piekarczyków dowiadują się nieoczekiwanie o ukrywanym Żydzie. Rozumieją, że jeżeli Niemcy znajdą go w ich domu, rozstrzelają wszystkich. Właścicielka kamienicy Piekarczykowa, jej wchodząca w dorosłe życie córka Marta, młoda mężatka Katarzyna, której mąż siedzi w niemieckim więzieniu, oraz jej szwagier Józef Katjan stają przed dylematem: wydać Żyda i ocalić siebie czy też milczeć i narażać się na niechybną śmierć. Strach, który pada na lokatorów kamienicy, obnaża cechy charakteru, które w normalnych warunkach zapewne by się nie ujawniły. Katjan grozi Korsakowi, że wyda Niemcom uciekiniera z getta.

Frania (Stanisława Angel-Engelówna) skrywa tajemnicę, która może stanąć na przeszkodzie jej miłości do narzeczonego.

Rok 1946. Na ziemiach wyzwolonych po lasach ukrywają się „bandy” NSZ. Oficer UB, kapitan Morwa, otrzymuje rozkaz zlikwidowania takiego oddziału, który działa w Pieninach. Okazuje się, że w oddziale Morwy „zagnieździł się kret”, tajemniczy „Student”, który donosi „bandytom” o każdym posunięciu kapitana…